1- SE SIETE CURIOSI DI SAPERE IN CHE MODO RIDICOLO SI AFFRONTANO I PROBLEMI LINGUISTICI (E L'ESPERANTO) IN ITALIA, IN EUROPA E NEL MONDO... LEGGETE QUI (sotto):
...........................................................................................................................................................
Andreo Kiti-Bateli (Andrea Chiti-Batelli)
(El: “L'esperanto” -revuo de Itala Esperanta Federacio-. Januaro/februaro 2008a, 4/5aj paĝoj.)
1a - Noam Chomsky:
Tu quoque ...
de Andreo Kiti-Bateli (Andrea Chiti Batelli)
En Interreto oni pavas trovi aferojn la plej interesajn kiel ankaŭ la plej grandajn stultaĵojn. Bedaŭrinde kongruas al tiuj ĉi kategorioj, du eseioj kiuj estas tre instrua afero ke ni ilin ekzamenu.
Ili fakte permesas doni respondon al ĉi tiu demando: ĉar en la kampo de interlingvistiko ĝenerale, kaj de Esperanto speciale, ĉiuj – escepte iuj specialistoj – pretendas nekorekte sentencumi pri temoj rilate al kiuj ilia nesciado estas absoluta, senkreditiĝinte kiel dilektantoj, aŭ pli malbone ol dilektantoj? Kaj ĉu tion faris ankaŭ seriozuloj, akademianoj kaj kulturuloj kiuj ĝenerale, kaj tiu ĉi estas esenca punkto de la demando, silentas, rilate al la cetero, pri tio ke ili ne scias?Pli bone preciziginte: Claude Piron, kiu krom altavalora esperantisto, estis ankaŭ talentega psikologo, en multaj de siaj verkoj, kaj precipe en sia gravega volumo[1], rimarkis strangan, nu ĝuste psikologan, fenomenon koncernantan Esperanton, kiel supre oni aludis. Nome ke, dume la kulturuloj, eĉ pli la grandaj kulturuloj, kiel oni diris antaŭe, sin detenas de esprimiĝi pri temoj kaj argumentoj kiujn ili ne studis kaj ne konas, kaj parolas nur pri aferoj de kiuj ili scias ke povas trakti kun certa kompetenteco (« ĉi tie oni faras tion kion oni scias, sed oni scias tion kion oni faras»), anstataŭe pri Esperanto ne hezitas esprimi ilian opinion - kutime negativan kaj ironian – specife pri tio kio koncernas taŭgecon de ĉi tiu idiomo al la funkcio de libera internacia lingvo[2].
Ne estas nur freŝdata fakto: por citi nur du ekzemplojn, jam Benedetto Croce (Kroce) asertis ke tiuj kiuj konsideras lingvon l'Esperanton ne scias kion estas lingvo; kaj Antono Gramsci (Gramŝi) reinsistis ke «l'Esperanto ne estas seriozan intencon, estas frenezan intencon». Oni aŭdas dekstre trumpetsonon, / maldekstre respondas la saman (poez. Cit.), estas ĝuste la okazo diri.
Antono Gramŝi (Antonio Gramsci)Nu – kiuj kredus ĝin? Falis en la eraro, ĝis l'absurdo, «granda ovkapulo» kiel Noam Chomsky, dum intervjuo allasita al Max Aronoff, retrovebla en la retejoj:
http://celt.sunysb.edu/celtweb/celtPastChomsky.shtml
http://celt.sunysb.edu/celtweb/images/Chomsky%20and%20Aronoff%20(Toledo%20Transcript).pdf intervjuo kiu estis parte publikita en origina Angla, por kiu koncernas Esperanton, en la revuo «Interlinguistische Informationen» (Berlino, la 2007an, nn. 1-2), estrita far unu el la plej grandaj vivantaj interlingvistoj, Detlev Blanke.
Noam Chomsky
Chomsky - parolinte tie ĉi sen la seriozeco de la fakulo, sed kun senĝenaj vortoj kiujn ofte montras kiam li parolas kiel politikisto - afirmas ke Esperanto ne estas lingvo, sed «parazita» lingvo (?), male ĝi tute ne estas lingvo, ĉar oni ne povas koni siajn regulojn (?), kiel oni ne povas koni regulojn de Hispana (?); aŭ almenaŭ tio estas tiom malfacila kiom por entomologo koni kiel kaj en kiu maniero formiko de la dezerto kapablas sin orienti kaj sukcesas manĝi (?). Kiu ne komprenas tion - li konkludis sen scii de sin asocii al opinio de Croce (Kroce) - ne komprenas naturo de lingvaĵo. Do pli bone, laŭ Chomsky, elekti plurilingvecon, facile alirebla al ĉiuj (?), kiel okazis (estas ĉiam li kiu parolas) ... en la Usono antaŭe Kolumbo, kie oni parolis centoj eble miloj da lingvoj, hodiaŭ malaperintaj pro efiko de koloniado. (Kaj ciuj homoj komprenis ciujn lingvojn?).
Ne estas facile kunmeti tiom da stultecoj per tiel malmultaj vortoj (do, la nekompetentuloj kiuj doktorumas pri tio ke ne scias havas bonan kolegaron). Blanke froste observis: «Eble mankis al Chomsky la tempon por pli bone informiĝi pri la temo - l'Esperanto- kiun li traktis». Estas eŭfemismo. Ni eĉ konsideru taŭga la «freŭdan» eksplikon de Piron kiu ni ankaŭ aprobas. Sed l'intelektulo, kaj pleje se estas unuaranga, kiu parolas kun tiel granda malmodesteco pri tio kio ne konas, Freud aŭ ne Freud, iĝas tamen ĉiam mizere ridinda: eĉ pli damaĝe, kiom pli koncernas tre renoman personon, kiu ne nur misrespektas sin mem, sed elerarigas ankaŭ la aliajn. Ĝuste pravis Jakobo Leopardi kiam diris ke la sola maniero por kaŝi propajn limojn estas tiu de atenti ne montri ilin.
NOTOJ:
1) - Claude Piron, Le défi des langues, Parizo, L'Harmattan, la 1994an.
2) - Inter multaj kiuj anstataŭe prilumis facilecon, adapteblecon, duktilecon de Esperanto ankaŭ en la poezia kampo gravas, iter lastaj verkoj aperitas, la volumon de Till Dahlenburg «Pli lume la mallumo zumas ...». Stilfiguroj en la poezio de Esperanto, New York, Mondial. la 2006an, kun multaj da ekzemploj de originaj poezioj kaj traduktitaj en Esperanto.(en la bibliografo la aŭtoro citas aldone la plej gravajn antologiojn de tektoj, en Esperanto, en prozo kaj en versoj). Por poeziaj tradukoj en Esperanto de lirikaĵoj kaj poemoj el aliaj lingvoj, estas fundamenta la du volumoj de K. Kaloksay: Tutamonda sonoro, Budapest, Hungara Esperanto-Asocio, la1981an. Por tiuj italiaj oni vidu la Itala Antologio editoris Giordano Azzi, Eldona Esperanta Kooperativo - Milano, la1987an.
____________________________________________
(*) Andreo Kiti Bateli
(Andrea Chiti-Batelli):
Eseisto, Federisto, Lingvisto, Esperantisto, Politikologo.
(El:http://www.villa-europa.it/europa_della_cultura_ed.htm):
"- Naskita en Florenco en la 1920a, ekde 1944a kohera kaj neindulgema eŭropa fderisto, estis dum pli ol dudek kvin jaroj, kiel Konsiliano de la Senato, Sekretario de italaj parlamentaj Delegacioj en la eŭropaj Asembleoj. Li longtempe studis problemojn de la eŭropa unuigo, ilin ilustrinte en multnombraj italaj kaj alilandaj revuoj. Inter siaj mulenombregaj verkoj oni citas: Historio de itala federismo(kun la kunlaborado de M.Albertini e M.Petrilli), 1973a; Ĉu (ni iros) en la direkto de unu partio de Eŭropo?, 1979a; La eŭropa politika unio, 1978a; La eŭropa Parlamento, 1982a; La eŭropa dimensio de aŭtonomoj kaj la Italio, 1984a; Unu lingvo por l'Eŭropo, 1987a; L'ideo pri l'Eŭropo en la penso de Altiero Spinelli, 1989a; Drogo, eŭropa problemo, 1992a; Kiu lingvo perfekta?, 1995a; L'Union européenne au tournant du siècle, 2000a; Eŭropo de la kulturo kaj Eŭropo de la lingvoj, 2000a. Li estis honora membro de la Rotary Club de Romo Olgiata – 1999a-2000a."
...............................................................................................................................................................
Andrea Chiti-Batelli
Pubblichiamo il primo di una trilogia di articoli di Andrea Chiti-Batelli (*) dal titolo:
La "globalizzazione" delle panzane sull'Esperanto.
(Da: “L'esperanto” -rivista della Federazione Esperantista Italiana-. Gennaio/febbraio 2008, pagg. 4/5).
Tu quoque ...
di Andrea Chiti-Batelli
In Internet si possono trovare le cose più interessanti come le più grandi corbellerie. Rispondono a queste caratteristiche, purtroppo, due saggi che è particolarmente istruttivo esaminare.
Essi consentono infatti di dare una risposta a questa domanda: perché nel campo dell'interlinguistica in genere, e dell'Esperanto in specie, tutti - salvo alcuni specialisti - pretendono di trinciar giudizi, del tutto sballati, su temi in ordine ai quali la loro ignoranza è totale, screditandosi così come dilettanti, e peggio che dilettanti? E ciò fanno anche persone serie, accademici e uomini di cultura, che in genere - è questo il punto essenziale del quesito - tacciono, per il resto, su ciò che non sanno?
Precisando meglio: Claude Piron, che oltre che un esperantista di vaglia era anche uno psicologo di grande talento, ha rilevato, in molti suoi scritti, e soprattutto in un volume di particolare importanza[l] uno strano fenomeno, appunto psicologico, relativo all'Esperanto, sopra accennato. E cioè che, mentre le persone colte - e ancor più se di alta cultura - si astengono, come si diceva, dal pronunziarsi su materie e argomenti che non hanno studiato e non conoscono, e si esprimono solo su questioni intorno alle quali sanno di potersi pronunziare con cognizione di causa («qui si fa quel che si sa, ma si sa quel che si fa»), invece intorno all'Esperanto non si peritano a esprimere senza esitazione il loro parere - in genere negativo e ironico - in particolare per ciò che concerne l'attitudine di questo idioma a funger da lingua franca internazionale[2].
Non è un fatto solo recente: per citar solo due esempi, già Benedetto Croce affermava che chi considera l'Esperanto una lingua non sa cos'è una lingua; e Antonio Gramsci ribadiva che «l'Esperanto non è un proposito, è uno sproposito». S'ode a destra uno squillo di tromba, / a sinistra risponde uno squillo, è proprio il caso di dire.
Ebbene - chi lo crederebbe? - In tale errore è caduto, fino all'assurdo, una grande «testa d'uovo» come Noam Chomsky, in un'intervista rilasciata a Max Aronoff, reperibile sui siti
http://celt.sunysb.edu/celtweb/celtPastChomsky.shtml
http://celt.sunysb.edu/celtweb/images/Chomsky%20and%20Aronoff%20(Toledo%20Transcript).pdf
intervista che è stata parzialmente pubblicata nell'originale inglese, per la parte concernente l'Esperanto, nella rivista «Interlinguistische Informationen» (Berlino, 2007, nn. 1-2), diretta da uno dei maggiori interlinguisti viventi, Detlev Blanke.
Chomsky - parlando qui non con la serietà dello studioso, ma con le parole in libertà di cui non di rado dà prova quando parla come politico - sostiene che l'Esperanto non è una lingua, ma una lingua «parassita» (?), anzi non è affatto una lingua, perché non se ne possono conoscer le regole (?), come non si possono conoscere quelle dello spagnolo (?); o almeno ciò è tanto difficile quanto per un entomologo conoscere come e in che modo una formica del deserto riesce a orientarsi e a mangiare (?). Chi non capisce questo - egli conclude associandosi, senza saperlo, a Croce - non capisce la natura del linguaggio. Meglio dunque, per Chomsky, sceglier il plurilinguismo, facilmente accessibile a tutti (?), come accadeva (è sempre lui che parla) ... negli Stati Uniti prima di Colombo, dove si parlavano centinaia e forse migliaia di lingue, oggi scomparse per effetto della colonizzazione. (E tutti le capivano tutte?)
Altiero Spinelli
È' difficile metter insieme tante sciocchezze in così poche parole (gl'incompetenti che sdottoreggiano su ciò che non sanno sono dunque in buona compagnia). Blanke osserva gelidamente: «Forse è mancato a Chomsky il tempo per informarsi meglio sul tema - l'Esperanto - su cui si esprime». È un eufemismo. Prendiamo pure per buona la spiegazione «freudiana» di Piron che anche noi condividiamo. Ma l'intellettuale, e tanto più se di primo piano, che parla con tanta sicumera di ciò che non conosce - Freud o non Freud -, fa pur sempre una figura barbina: tanto più dannosa, in quanto si tratta di una persona di particolare fama, che non solo fa torto a se stesso, ma trae in inganno anche gli altri. Aveva proprio ragione il Leopardi quando diceva che il solo modo per nascondere i propri limiti è quello di far attenzione a non mostrarli.
NOTE:
1) - Claude Piron, Le défi des langues, Parigi, L'Harmattan, 1994.
2) - Fra i molti che invece hanno messo in luce la facilità, adattabilità, duttilità dell'Esperanto anche in campo poetico è importante, tra le ultime opere apparse, il vol. di Till Dahlenburg, «Pli lume la mallumo zumas ...». Stilfiguroj en la poezio de Esperanto, New York, Mondial. 2006, con molti esempi di poesie originali e tradotte in Esperanto. (In bibliografia l'autore cita altresì le più importanti antologie di testi, in Esperanto, in prosa e in versi). Per traduzioni poetiche in Esperanto da liriche o poemi da altre lingue, sono fondamentali i due voll. di K. Kalocsay: Tutmonda sonoro, Budapest, Hungara Esperanto-Asocio, 1981. Per quelle italiane si veda la Itala Antologia, a cura di Giordano Azzi, Cooperativa Editoriale Esperantista - Milano, 1987.
_____________________________________________
(*) Andrea Chiti Batelli: Saggista, Federalista, Linguista, Esperantista, Politologo.
(Da:http://www.villa-europa.it/europa_della_cultura_ed.htm):
"- Nato a Firenze nel 1920, fin dal 1944 federalista europeo coerente e intransigente, è stato per oltre venticinque anni, quale Consigliere del Senato, Segretario delle Delegazioni parlamentari italiane alle Assemblee europee. Ha studiato a lungo i problemi dell'unificazione europea, illustrandoli in numerose riviste italiane e straniere. Fra le sue innumerevoli opere si citano: Storia del federalismo europeo (in collaborazione con M.Albertini e M.Petrilli), 1973; Verso un partito dell'Europa?, 1979; L'unione politica europea, 1978; Il Parlamento europeo, 1982; La dimensione europea delle autonomie e l'Italia, 1984; Una lingua per l'Europa, 1987; L'idea d'Europa nel pensiero di Altiero Spinelli,1989, Droga, problema europeo, 1992; Quale lingua perfetta?, 1995; L'Union européenne au tournant du siècle, 2000; Europa della cultura e Europa delle lingue, 2000. È stato socio onorario del Rotary Club Roma 0lgiata nell'anno: 1999-2000."
.................................................................................................................................................
Nessun commento:
Posta un commento